Toegankelijkheid en “uitgankelijkheid” wordt een steeds belangrijker vraagstuk voor organisaties. Om je bedrijf of organisatie voor te bereiden, gingen we in gesprek met Lianne Nijmeijer van Ongehinderd, een specialist voor dit soort vraagstukken.
Kun je een introductie geven van Ongehinderd?
“Ongehinderd is een maatschappelijk gedreven onderneming die zich inzet voor een toegankelijker Nederland. Ongehinderd heeft een app en website waarmee mensen met een beperking altijd en overal inzicht krijgen in de toegankelijkheid van publieke locaties. Het keuringsteam van Ongehinderd toetst gebouwen op toegankelijkheid en geeft advies hoe locaties beter toegankelijk kunnen worden voor mensen met een beperking. Daarnaast is Ongehinderd de uitvoerende partij voor het Nederlands Keurmerk voor Toegankelijkheid.”
Hoe gaan jullie te werk?
“Een gemeente, organisatie of bedrijf komt met een toegankelijkheidsvraagstuk naar ons toe. Een getrainde keurmeester bezoekt de gebouwen of openbare ruimte en toetst deze volgens een speciale methodiek op toegankelijkheid. Hierbij komen alle aspecten van de fysieke toegankelijkheid voor mensen met verschillende soorten beperkingen aan bod: rolstoelgebruikers, mensen die slecht ter been zijn, mensen die slechtziend of bind zijn, slechthorend of doof, mensen met een verstandelijke beperking en mensen die gebruik maken van een assistentiehond. Deze toets gaat volgens een uniforme toetsingsmethodiek zodat al onze keurmeesters een locatie op dezelfde manier in kaart brengen. De locatie ontvangt vervolgens een adviesrapportage met de verbeterpunten. De positieve punten die uit de toets blijken komen in de Ongehinderd app te staan, mensen met een beperking de locaties makkelijk kunnen vinden.”
Waar letten de keurmeesters specifiek op?
“De fysieke toegankelijkheid wordt in kaart gebracht. Dit begint met de mate van bereikbaarheid (o.a. de parkeerplaats, het trottoir etc.), dan de mate waarin het gebouw betreedbaar is (o.a. de entree), het gebruiken van de voorzieningen in/bij het gebouw en de mate waarin het gebouw bij calamiteiten te verlaten is. Er wordt getoetst volgens de criteria die gelden voor het Nederlands Keurmerk voor Toegankelijkheid.”
Kun je ook wat meer vertellen over jullie Ongehinderd App?
“De Ongehinderd app is een gratis app en website (app.ongehinderd.nl) waar mensen met (en zonder) een beperking terecht kunnen voor informatie over de toegankelijkheid van locaties. Naast locaties die door ons getoetst zijn, kunnen de gebruikers ook zelf locaties beoordelen en hun ervaring met de toegankelijkheid delen.”
Wat zegt regelgeving over toegankelijkheid?
“Nederland heeft het VN Verdrag Handicap geratificeerd in 2016, wat wil zeggen dat de overheid gaat zorgen dat iedereen mee kan doen in de maatschappij. Toegankelijkheid van gebouwen speelt een grote rol. Het veranderen van de maatschappij kost echter tijd. De eerste stappen zijn nu gemaakt. In 2017 is er wetgeving gekomen die zegt dat toegankelijkheid van gebouwen de norm wordt en ontoegankelijkheid de uitzondering (Wet Gelijke Behandeling). Vorig jaar is de wetgeving over toegankelijkheid van stembureaus verder aangescherpt. Het proces is vergelijkbaar met de anti-rookwetgeving. Dat kostte ook een paar jaar voordat de horeca écht rookvrij was. Naar verwachting zal één van de volgende stappen het Bouwbesluit zijn. Daarin ontbreekt nog steeds een adequate richtlijn voor toegankelijkheid van verbouw en nieuwbouw.”
Wat zijn positieve veranderingen t.o.v. 10 jaar geleden?
“Er is steeds meer bewustwording voor de obstakels die er zijn, maar ook voor de kansen die er liggen. Want naast het feit dat we allemaal een rol spelen in het creëren van een toegankelijke maatschappij, zijn mensen met een beperking ook gewoon burgers, klanten, gasten of bezoekers. Wanneer je niet toegankelijk bent, mis je dus een belangrijk deel van je doelgroep. Dat wordt alleen maar belangrijker met de dubbele vergrijzing in ons land.”
Wat is nu een project wat jullie zien als een ‘game-changer’?
“Het project MKB-Toegankelijk. Dit is een pilotproject wat Ongehinderd in opdracht van o.a. MKB-Nederland/VNO-NCW en het ministerie van VWS uitvoert. Het doel is het toegankelijker maken van winkels en horeca in het land.”
Hoe staat het met uitgankelijkheid in Nederland?
‘Toegankelijkheid krijgt steeds meer aandacht, maar uitgankelijkheid of vluchtveiligheid moet ik vaak nog uitleggen.’ Grote organisaties hebben vaak verschillende calamiteitenplannen, voor brand, voor een bommelding en andere calamiteiten. Er zijn procedures opgezet die bedrijfshulpverleningsteams volgen om te zorgen dat iedereen veilig buiten komt. Maar wat als er bezoekers met een beperking zijn, bijvoorbeeld met een rolstoel? Hoe evacueer je die? We zien regelmatig dat in deze plannen nog beter rekening gehouden kan worden met mensen met een beperking. Simpel voorbeeld: Een lift waarmee iemand naar de begane grond kan komen, schakelt in de meeste gevallen uit bij een brandalarmering. Bezoekers die de trap niet kunnen gebruiken, worden dan als het ware opgesloten.”
Meer over uitgankelijkheid lees je in het artikel “Veilig naar Buiten”.